Sá»± phát triển cá»§a kết cấu thép đòi há»i yêu cầu cần có những loại liên kết phù hợp cho từng loại cấu kiện kết cấu, công trình. Trước tiên phải dùng liên kết để tạo các cấu kiện tổ hợp (dầm, cá»™t, già n...) từ thép hình, thép tấm riêng rẽ. Tiếp theo, những cấu kiện nà y lại được liên kết vá»›i nhau để tạo thà nh công trình.
Trong xây dá»±ng kết cấu thép dùng hai phương pháp liên kết chÃnh là liên kết hà n và liên kết bulông. Liên kết Ä‘inh tán (trước đây khá phổ biến) nay gần như không còn sá» dụng nữa, thay bằng liên kết bulông cưá»ng độ cao trong các kết cấu chịu tải trá»ng nặng và tải trá»ng động.
Liên kết trong kết cấu thép thay đổi theo yêu cầu phát triển của xây dựng kết cấu thép (hình 4.1).
Phương pháp hà n Ä‘iện đầu tiên gắn liá»n vá»›i phát minh vá» que hà n Ä‘iện và o năm 1802 bởi giáo sư V.V. Petrov (Xanh Pê-téc-bua -Nga). Ông đã ứng dụng que hà n là m nóng chảy kim loại. à tưởng nà y đã được kỹ sư ngưá»i Nga H.H. Bernados (1842-1905) áp dụng lần đầu và o hà n hồ quang Ä‘iện, ông đưa ra phương pháp hà n và cắt kim loại bằng dòng Ä‘iện bằng hồ quang Ä‘iện, tạo từ Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy và o năm 1882. Trên ý tưởng cá»§a H.H. Bernados, H.G. Xlaviahov (1854- 1897) đã hoà n thiện quy trình hà n, nhưng thay Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy bằng kim loại nóng chảy (1889). Những đỠxuất vá» phương pháp hà n cá»§a H.H. Bernados và H.G. Xlaviahov sá» dụng Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy hay Ä‘iện cá»±c hợp kim nóng chảy là cÆ¡ sở cho việc phương phà n hà n Ä‘iện ngà y nay [12].
Ứng dụng liên kết hà n là m cho việc chế tạo và lắp dá»±ng kết cấu thép đơn giản hÆ¡n, giảm bá»›t váºt liệu phụ thêm như trong liên kết bu lông. Liên kết hà n cho phép ứng dụng cÆ¡ khà hóa, tá»± động hóa trong quá trình chế tạo. Công lao động chế tạo giảm khoảng 20%, lượng thép sá» dụng giảm 10..15% so vá»›i liên kết bu lông.
Ngà y nay liên kết hà n được sá» dụng chÃnh trong kết cấu thép. HÆ¡n 90% kết cấu thép sá» dụng liên kết hà n trong việc chế tạo, trong dá»±ng lắp thì mức độ sá» dụng khoảng trên 60%.
Việc ứng dụng liên kết hà n vá»›i những ưu Ä‘iểm nổi báºt vá» công nghệ và má»™t số những hạn chế mà cần phải tÃnh toán khi thiết kế liên kết hà n. Cần quan tâm tá»›i ứng suất táºp trung, nguyên nhân dẫn tá»›i mối hà n bị khuyết táºt (undercut, mối hà n không thấu, bị rá»—, mối hà n bị xỉ); mối hà n không đồng nhất; ứng suất hà n có thể là m thay đổi hình dạng kết cấu, biến dạng hà n. Việc tÃnh các yếu tố (đặc biệt là theo các tổ hợp nguy hiểm) có thể ảnh hưởng chá»§ yếu đến khả năng là m việc cá»§a kết cấu hà n trong Ä‘iá»u kiện tải trá»ng động và có chu kỳ, là nguyên nhân gây phá há»§y giòn và má»i cá»§a kết cấu.
![]() ![]() ![]() |