Nhà thép tiền chế

5.4.3. Cấu tạo và tính toán phần đầu dầm, gối dầm

Giải pháp cấu tạo phần đầu dầm phụ thuộc vào vật liệu làm gối tựa (bằng thép, bêtông, gạch, đá...), vào kiểu tựa dầm lên gối (tựa bên cạnh hay tựa ở mặt trên, liên kết là khớp hay là cứng) và vào độ lớn của phản lực gối. Thông thường, dầm thép gối lên cột (thép hoặc bê tông) hoặc gối lên tường (bêtông hoặc tường gạch). Dưới đây giới thiệu một số giải pháp thông dụng.

a. Dầm thép tựa lên cột thép

Hình 5.31. Đầu dầm tựa vào cột thép

Có hai kiểu tựa là gối đầu lên cột (hình 5.31,a) hoặc liên kết vào bên cạnh cột (hình 5.31,b). Dầm liên kết với cột có thể là liên kết khớp hoặc liên kết cứng (xem thêm chương 6, mục 6.5.1).
Bố trí sườn gối để cùng bản bụng dầm chịu lực và truyền phản lực đến gối tựa, suờn gối có thể đặt ngay đầu dầm (hình 5.31,a, b) hoặc gần đầu dầm (hình 5.31,c) để cho phản lực gối được truyền đúng trọng tâm gối tựa.

Cấu tạo sườn gối:

+ Được hàn với bụng dầm trên suốt chiều cao bản bụng;

+ Đầu dưới sườn cần được bào phẳng, gọt nhẵn và áp sát với mặt trên của cánh dầm (hình 5.31,c) hoặc nhô ra khỏi cánh dưới dầm một đoạn a <= 1.5ts (hình5.31,a, b), thường lấy a = 10/ 20 mm ;
Bề dày sườn gối được cho trước ts >= tw .
Chiều rộng sườn bs chọn theo điều kiện đảm bảo ổn định cục bộ của nó; chiều rộng phần nhô ra khỏi bản bụng bos cần thoả mãn điều kiện:

b. Dầm thép tựa lên tường, cột bằng bêtông hoặc gạch đá

Hình 5.32. Dầm tựa lên cột, tường bằng bêtông hoặc gạch đá
a) gối dầm tổ hợp; b) gối dầm thép hình

Vì độ bền chịu ép của vật liệu gối tựa bằng bêtông hoặc gạch đá bé hơn của thép làm dầm, nên trên đỉnh cột hoặc tường tại chỗ tựa của dầm cần đặt một bản gối bằng thép đúc hoặc thép tấm dày, có diện tích lớn hơn phần tiếp xúc của đầu dầm với cột hoặc tường. Mục đích của bản gối này là để phân bố đều và mở rộng phạm vi truyền phản lực gối của dầm lên cột hoặc tường. Diện tích bề mặt của bản gối (chiều dài x chiều rộng) xác định từ điều kiện vật liệu gối (tường, cột gạch hoặc bêtông) đủ chịu ép cục bộ do phản lực đầu dầm gây ra (hình 5.32).

Chiều dày bản gối xác định từ điều kiện chịu uốn ở tiết diện nguy hiểm nhất của bản gối do phản lực đầu dầm gây ra.
Khi dầm thép tựa trên tường, cột bằng gạch hoặc bêtông ngoài các tính toán về bền trên đây, cần tính toán kiểm tra ổn định của sườn đầu dầm với tiết diện quy đổi (như đã trình bày ở phần a). Trong cấu tạo đầu dầm, cần bảo đảm để dầm có thể tự do xoay tại gối, có thể tự do biến dạng dọc khi có sự thay đổi nhiệt độ.