4.3.4. Quy trình lắp đặt bu lông
Trong mục nà y xem xét má»™t số phương pháp xiết bulông thưá»ng và bulông cưá»ng độ cao.
a) Bulông thưá»ng được xiết đủ chặt để đảm bảo có sá»± tiếp xúc tốt giữa các bá» mặt, không cần khống chế lá»±c xiết. Äá»§ chặt là do má»™t công nhân dùng clê cán dà i thông thưá»ng (khoảng 300mm), hoặc khi dùng máy xoay Ä‘áºp thì là khi máy bắt đầu Ä‘áºp.
b) Bulông cưòng độ cao (bulông lực xiết khống chế): cần xiết với toà n bộ lực căng P quy định. Các phương pháp khống chế lực xiết là :
- Phương pháp dùng clê đo lực (clê mômen), có đồng hồ cho biết mômen xoắn, từ đó có các bảng để tra ra lực căng của bulông. Bảng số dựa trên cơ sở công thức hoặc trên cơ sở định chuẩn qua thực nghiệm.
Giá trị cá»§a mômen xoắn cần thiết có thể được tÃnh theo công thức:
M= kPd (4.36)
Vá»›i: M- mômen xoắn, Nm; P- lá»±c căng trong bulông, kN; d- đưá»ng kÃnh bulông, mm; k - hệ số xác định bằng thà nghiệm, và o khoảng 0,2.
Nói chung, phương pháp nà y nhanh và rẻ nhưng không chÃnh xác vì có nhiá»u nguyên nhân ảnh hưởng đến ngẫu lá»±c xoắn chứ không chỉ do lá»±c xiết: chất lượng và độ chÃnh xác cá»§a ren, chất lượng cá»§a êcu, mức độ bôi trÆ¡n, sá»± ma sát giữa êcu và mặt bản thép, tÃnh đà n hồi cá»§a tay đòn clê Ä‘o lá»±c ... Clê phải được định chuẩn hà ng ngà y bằng kÃch thá»§y lá»±c, hoặc má»—i khi dùng vá»›i bulông đưá»ng kÃnh khác.
- Phương pháp quay thêm êcu. Mục Ä‘Ãch tạo độ dãn dà i thân bu lông, tăng lá»±c kéo, ép sát các bản thép chặt hÆ¡n. Má»›i đầu dùng clê lá»±c xiết đến mômen xoắn khoảng 40; 60 hoặc 70% lá»±c căng cần thiết P cá»§a bulông. Lá»±c căng tối thiểu là 60MPa đối vá»›i bu lông cấp 8.8.
Sau đó tăng lực kéo bằng cách vặn tiếp êcu một góc tương ứng 1200; 900 hoặc 600 so với vị trà ban đầu. Khi vặn cần đánh dấu vị trà ban đầu và vị trà sau khi vặn thêm của êcu (hình 4.45).
Phương pháp nà y cho độ chÃnh xác cao hÆ¡n so vá»›i phương pháp chỉ dùng clê
Ä‘o lá»±c, đảm bảo lá»±c căng Ä‘á»u hÆ¡n giữa các bulông.
- Phương pháp Ä‘o trá»±c tiếp: dùng vòng đệm cứng, hình dạng đặc biệt, có các mấu lồi (hình 4.46) khi xiết êcu thì mấu bẹt ra và là m giảm khoảng cách giữa êcu vÃ
vòng đệm; đo khoảng cách nà y, sẽ biết được lực căng. Khi sỠdụng phương pháp nà y, phải tuân thủ rất kỹ quy trình lắp đặt của hãng chế tạo.
CÂU HỎI ÔN TẬP CHÆ¯Æ NG 4:
- Chá»n váºt liệu hà n? Chiá»u cao đưá»ng hà n ?
- Cấu tạo và tÃnh toán liên kết hà n đối đầu chịu lá»±c trục, chịu mô men và lá»±c cắt ?
- Cấu tạo và tÃnh toán liên kết ghép chồng ?
- Cấu tạo và tÃnh toán liên kết hà n có bản ghép ?
- Cấu tạo và tÃnh toán liên kết há»—n hợp dùng cả đưá»ng hà n đối đầu và đưá»ng hà n góc ?
- TÃnh toán liên kết hà n góc chữ T chịu mô men và lá»±c cắt ?
- Biến hình hà n, nguyên nhân và cách hạn chế ?
- Cấu tạo cá»§a bu lông ? Các loại bu lông dùng trong kết cấu thép ? à nghÄ©a các chỉ số trong cấp độ bá»n bu lông ?
- Sá»± là m việc chịu trượt cá»§a liên kết bu lông thô, thưá»ng ? Các giai Ä‘oạn là m việc ? Xác định khả năng chịu cắt và ép mặt cá»§a bu lông ?
- Sá»± là m việc chịu trượt cá»§a liên kết bu lông cưá»ng độ cao. Xác định khả năng chịu trượt cá»§a bu lông cưá»ng độ cao.
- Sự là m việc của bu lông khi: chịu lực trục, chịu mô men, chịu mô men và lực cắt.
- Các hình thức cấu tạo của liên kết bu lông ? Nguyên tắc bố trà bu lông ?
- Các phương pháp xiết bu lông ?
![]() ![]() ![]() |